Vernieuwing in de wereld van plastic

“Plastics are going to be changing big time”. Aan het woord is Henri Colens, Public Affairs Manager bij Braskem. Hij kan het weten: Braskem is een van de grootste producenten wereldwijd van polyetheen (PE) en polypropyleen (PP): plastics. Als je het logo ‘I’m Green™’ op een product vindt, weet je dat het gemaakt is van hun biobased grondstoffen.

Braskem, een van oorsprong Braziliaans bedrijf opgericht in 2002, heeft fabrieken in Noord- en Zuid-Amerika en Europa. Ze leveren ook de grondstoffen voor Trioworld’s biobased film. Colens werkt op het Europese hoofdkantoor in Rotterdam. “Braskem is best een uniefcirculak bedrijf”, vertelt hij. “In 2007 begonnen we met de ontwikkeling van plannen voor hernieuwbare grondstoffen en in 2010 kwamen we als eerste met bio-polyetheen. En werd Braskem ’s werelds grootste producent van bio-polymeren.”

De plasticindustrie staat onder een enorme druk om te veranderen, zegt Colens. Dat merken ze bij Braskem onder meer door de vraag naar duurzame producten. “Er zijn twee hoofdgebieden waar plasticproducenten als wij ons op moeten concentreren: fossiele grondstoffen vervangen, en plastic producten na hun levensduur recyclen. In andere woorden: hernieuwbaarheid en hergebruik.”

Braskems bio-PE komt van suikerriet. En dat proces staat eigenlijk model voor de hele circulaire economie, legt Colens uit: “Bij de verwerking van suikerriet hou je twee dingen over: suiker en bio-ethanol. Wij gebruiken bio-ethanol omdat het CO2-uitstoot bespaart, waardoor de ecologische voetafdruk van producten negatief kan zijn.”

“Nou moet gezegd worden dat plastics van fossiele grondstoffen enorm efficiënt zijn als het gaat om energie en hulpbronnen: ons voedsel blijft langer houdbaar en het is makkelijker te vervoeren. Maar: om plastic duurzaam te maken, zal het zonder olie moeten en recyclebaar worden.” En daar speelt de grote verandering zich af die Colens voorspelt.

Radicale verandering achter de schermen

Het is een verandering die je als consument zal merken, maar waarvan het grootste deel zich achter de schermen afspeelt, meent Colens. “In eerste instantie zal je als consument bepaalde plastic producten gewoon niet meer tegenkomen. Rietjes bijvoorbeeld worden al in de ban gedaan.” En dat is prima, vindt hij, “zolang de alternatieven maar beter zijn. Als het ons niet lukt plastic op een verantwoorde manier te gebruiken en weg te gooien, moeten we het niet op de markt brengen.”

Dan wordt er nog iets aangepakt: afvalverwerking. “Dat wordt the next big thing. In de nabije toekomst zullen bedrijven veel beter in staat zijn om plastic afval te verwerken, zoals plastic flesjes en ander verpakkingsmateriaal. Dit gebeurt al, maar bij lange na niet in de mate die we zouden willen. En de consument heeft ook een rol: er zal een prikkel zijn om beter met afval om te gaan, om het product naar de producent te retourneren waar de kans groter is dat het gerecycled wordt. En uiteindelijk zal je steeds meer gerecycled en biobased plastic in de schappen vinden.”

Maar de meest radicale verandering vindt dus achter de schermen plaats. “Westerse landen zullen beter in staat zijn om hun eigen afval te verwerken en recyclen, zodat zo min mogelijk naar het buitenland wordt verscheept.”

Wel wordt het een logistieke nachtmerrie, zoals hij het noemt, om gerecyclede plastics de norm te laten worden in plaats van de niche die het nu is. Het ontwerp van plastic moet veranderen, en de inzameling en de infrastructuur van het sorteren moeten verbeterd worden. “Technisch gezien is het op dit moment bijzonder ingewikkeld. Er is een grote rol weggelegd voor mechanische recycling, maar daar blijft het niet bij. De grote stap die we moeten zetten is naar chemische recycling, waarmee we meer soorten plastic kunnen recyclen. Maar dat vergt grote investeringen en techniek. Degene die dit voor elkaar krijgt, die wordt groot.”

Braskem is de spil in deze verandering, zegt Colens. Of, mooier: “Wij zijn de olie in de gigantische machine die richting circulariteit voortbeweegt.”

Een CO²-voetafdruk van 0

Het bedrijf heeft de ambitie om steeds meer biobased grondstoffen en/of gerecycled materiaal aan hun portfolio toe te voegen. En daarnaast als een soort consulent voor hun klanten te fungeren. Braskem staat namelijk vooral bekend om z’n polymeren van hoge kwaliteit, maar hun visie gaat verder. “We willen bekendstaan als de duurzaamste plasticfabrikant ter wereld”, zegt Colens. “De wereld verandert en wij willen ervoor zorgen dat het ten goede verandert.”

Niet door plastic uit te bannen. “Plastic is een materiaal dat de kwaliteit van ons dagelijks leven drastisch verbetert. Maar waar het product faalt, is de manier waarop het in het afval terechtkomt. We gaan er als consumenten niet goed mee om.” Dat is overigens niet de schuld van consumenten, haast Colens zich te zeggen, maar voornamelijk van het systeem dat tekortschiet in een adequate afvalverwerking, wat het voor mensen niet makkelijker maakt om the right thing te doen.

“We moeten de wereld van plastics vernieuwen, zodat die in lijn is met de vraag van de markt naar circulaire duurzame grondstoffen. Wij willen een vorm van plastic maken die niet gebukt gaat onder de negatieve consequenties zoals we die nu kennen. Onze unieke aanpak heeft een CO2-voetafdruk van 0. En dat bereiken we door biobased grondstoffen te combineren met de recyclebare plastics die al op de markt zijn. Dan krijg je het beste van twee werelden, zonder CO2-uitstoot.”

De shampoofles van de toekomst

Concreet werkt Braskem op dit moment aan twee dingen: “Het uitbouwen en verbeteren van de duurzame producten die we al in ons portfolio hebben en het produceren van nieuwe materialen waarmee we de huishoudelijke producten van de toekomst kunnen maken.”

“We ontwikkelen bijvoorbeeld een nieuwe biobased manier om het chemische bouwsteen MEG (mono ethyleen glycol) te produceren. MEG is een bestanddeel van PET, waarvan bijvoorbeeld colaflessen worden gemaakt. Als we PET door gebruik van biobased grondstoffen kunnen maken, en de CO2-voetafdruk kunnen verlagen, zou dat een gigantische sprong voorwaarts betekenen. Daarnaast investeren we miljoenen in recycling.”

In veel opzichten draait de circulaire economie om samenwerking. “We realiseren ons dat we het niet alleen kunnen, dat we kennis en grondstoffen met andere partijen moeten delen om vooruitgang te bewerkstelligen”, zegt hij.

Dat hebben ze bijvoorbeeld gedaan met de ontwikkeling van een nieuwe fles. “Samen met een partner genaamd Kautex hebben we een geblazen fles gemaakt, die je voor verschillende huishoudelijke doeleinden kan gebruiken, bijvoorbeeld voor shampoo. En het fascinerende is: die bestaat uit een combinatie van hernieuwbaar en gerecycled materiaal”, zegt Colens trots. “Zo worden we dus ook een bedrijf dat eindproducten ontwerpt. Om ervoor te zorgen dat er meer gerecycled plastic in het ontwerp komt.”

Deels doen ze dat omdat de ontwikkelingen hen niet snel genoeg gaan. Maar voornamelijk omdat de technische vereisten voor zo’n ontwikkeling gigantisch zijn. “Er zijn niet veel bedrijven met zo’n grondige kennis van polymeren die dit kunnen doen. Wij werken er al mee, we testen veel in onze laboratoria, dus voor ons was het eigenlijk een hele logische stap om ons ook daarmee te bemoeien. De circulaire economie is zo’n enorme verandering. Daar horen dus enorme oplossingen bij.”

De Amazone

Als Braziliaans bedrijf is Braskem zich extra bewust van hun verantwoordelijkheid. “Klimaatverandering is de grootste uitdaging van deze tijd. We moeten allemaal ons steentje bijdragen, en bedrijven hebben een enorme verantwoordelijkheid hierin”, legt Colens uit. “Je hoort wereldwijd overheden zeggen dat ze aan het veranderen zijn, maar het zijn de bedrijven die voor de grootste impact zorgen.”

“Wij moeten daarnaast ook echt duidelijk maken dat onze grondstoffen niet uit het Amazonegebied komen. Onze suikerriet bijvoorbeeld halen we uit een regio rond Sao Paulo, 2000 kilometer verderop. Wij weten ook wel welke rol de politiek speelt, en als bedrijf willen we per se een voorbeeld stellen. We vertellen er ook altijd bij dat de winning van onze suikerriet op een duurzame manier gebeurt. En alles volgens de geldende milieunormen. Het regenwoud moet beschermd worden en een bedrijfstak als de onze moet dat proces goed in de gaten houden.”

Echte vooruitgang is soms moeilijk te zien, erkent Colens. “Zeker als je delen van de Amazone in brand ziet staan, olie op de stranden ziet en het vele afval op straat. Het belangrijkste is om de moed niet te laten zakken, en om als bedrijf te doen wat we kunnen om dingen te verbeteren.”

Kampioen circulaire-economie

En blijf er dus ook zelf mee bezig, adviseert Colens. “Denk na, als inkoper of ontwerper, over de duurzaamheid van je product. Zit er nog een verbeterslag in? Kan je de criteria nog wat aanpassen? En als je plastics gebruikt, denk dan aan Braskem of andere bedrijven die misschien wel een circulaire oplossing hebben. De plastics van de toekomst worden niet gemaakt van olie. De plastics van de toekomst worden gemaakt van gerecycled plastic, en soms van planten.”

En als consument heb je ook invloed: “Koop minder, verminder de impact ervan door goed te scheiden en te recyclen, en wissel waar mogelijk van fossiel naar biobased grondstoffen. Als je kan helpen die visie versnellen, ben je kampioen circulaire-economie.”